Σάββατο 20 Μαρτίου 2021

Παρατσούκλια και επίθετα στην Φωκίδα.



Στη Φωκίδα υπάρχουν πάρα πολλά επώνυμα με τουρκικά συνθετικά με τουρκικές ρίζες:
Αδάμ = άνθρωπος
Αρμούτης= αχλάδι
Αρναούτης = αλβανός
Μπαϊραχτάρης = σημαιοφόρος
Μπαϊράμης = μπαϊράμι (το)
Μπακάλης ή Βακάλης = παντοπώλης
Μπόζας = σταχτής
Μπούγας = ταύρος
Γαζής = νικητής
Γαϊτάνης = κορδόνι
Καλεντέρης = τυχοδιώκτης
Γιατζής = έμπορος λαδιών
Γκιουλος = ρόδο
Ντελής ή Δελής = κουτός
Γκελές = Καβαλάρης
Ζορμπάς = άτακτος , επαναστάτης
Καβούνης = πεπόνι
Καλαφάτης = καλαφάτισμα
Καλέμος = καλέμι
Καραμπελάς = μαύρος μπελάς  (μαύρος μπελάς)
Καραμπέτσος = συγγένεια
Μπουλούμπασης = συντροφιά
Νταλιάνης ή Δαλιάνης = ιχθυοτροφείο
Ντόκος = χορτάτος
Ντούνης = χαμερπής
Πατσαγούρας = πατσαβούρα
Πλιάτσικας = πλιάτσικο
Ρέντζος = στενοχώρια
Ρεντίφης = ακόλουθος
Σεϊμένης = γενίτσαρος με χρέη χωροφύλακα
Ταγκαλάκης = αδιάκριτος
Ταμπάκης = βυρσοδέψης
Τερλής = ιδρωμένος
Τσαμουντάνης = διπλό πανωφόρι
Τζαμτζής = γυαλοπώλης
Τσαρδάκης = ταράτσα
Τσιβάρας = περίχωρα, γείτονας
Τσελεπής = ζωέμπορος
Τορβάς = τορβάς
Τσαούσης = υπαξιωματικός
Τσούβαλης ή Ντσούβαλης = τσουβάλι
Φανιδάκης = θνητός
Φουσέκης = φισέκι
Χασάπης ή Κασάπης = κρεοπώλης
Καφετζής = καφετζής
Σαφάκας = λυκόφως
Καράτζαλης = κορομηλιά
Καράς = μαύρος
Καρδάσης ή καρντάσης = αδερφός
Καρούζος ή Καρούσος = σπιθαμή
Κασσαβέτης = θλίψη, λύπη
Κατσάνης = φυγάς
Κατσίκης = τρελός
Καφάσης = ανόητος
Καψάλης = δημοτικός, κοινοτικός
Κεχαγιάς = επιστάτης, διαχειριστής
Κεφαλάς = μουλάρι
Κουτσούκος = μικρός
     Στην Κολοβάτα και γενικά στη Ρούμελη, δεν θα βρούμε επώνυμο ή παρατσούκλι να τελειώνει σε ογλού (γιος), θα βρούμε όμως παρά πολλά και κυρίως παρατσούκλια με πρώτο  συνθετικό το καρά (μαύρος).
Καρανάσος
Καραδήμος
Καραγιώργος
Καραηλίας
Καραμήτσος-Καραμήτρος
Καραθανάσης
Καραπαναγιώτης
Καραγιάννης
Καρακώστας
Καραστάθης
     Το καρά δεν επικράτησε τόσο για το μαύρο  χρώμα, όσο για να δείξει ο Τούρκος το μίσος του στον Έλληνα εχθρό του.
     Για το Νάσο-Μπέκιο, που έκαψε τον Τούρκο  - Αγά πάνω στο έλατο, ο πασάς των Σαλώνων σαν τόμαθε είπε: ‘’ Που θα μου πας ουρέ Καρα-Νάσο (μαυρόψυχε Νάσο), δεν θα σε πιάσω στα χέρια μου θα σε κ΄μανταρίσει ο γύφτος με τις τανάλιες του’’.  
     Έτσι ο Νάσος (Αθανάσιος) Μπέκιος, έγινε Καρα-Νάσος(Καρανάσος).
    Στη Ρούμελη θα βρεις ονόματα που προέρχονται από τουρκικές ρίζες.
    Παρά πολλοί κατέλαβαν φιλότιμες , θα ΄λεγε κάνεις, προσπάθειες ν’ αποφύγουν το τούρκικο όνομα με αλλοίωσε της ορθογραφίας, τον τονισμό και άλλοι μάλιστα μετέτρεψαν το (Β=μπ) σε βήτα (Β) το (D=ντ) σε (Δ), το Χ (χι) σε κάπα. 

Το Μπακάλης το έκαναν Βακάλης
Το Ντελής το έκαναν Δελής

Άλλο συνθετικό το Χατζής (πανδοχέας)  το έπαιρναν και όσοι βαπτίστηκαν στον Ιορδάνη ποταμό.
...

.

ΦΩΚΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 1994 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΑΝΙΔΑΣ "ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ"



Παρατσούκλια στην Άμφισσα - Ιτέα - Γαλαξίδι

μέρος Α' Άμφισσα:

Αντάρτης
Ησαίας
Ιούδας
Καζάνας
Καπότας
Κατσάκος
Κατώγας
Καυλιάς
Καψοκαράβι
Κικιρίκος
Κοκοργιός
Κολασμένος
Κουτσομύτης
Κρικέλας  ή Κανιατσος
Λάχανος
Λέπουρας
Λιαμέτης
Μαζέτας
Μαριάννας
Μαρίτσας
Μέλις
Ξίγκιας
Πατσοκοίλης
Ρεβύθης
Σκαταμπάτας
Τιλιγαρας
Τριαμπέλης  ή Κατσαμπέλης
Τριτσικολιόρος
Φλάς
Φράπας
Χάφτας
   Πατακιας
   Τζιτζος 
   Βηρας


"μύρκας"


3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ωραία ιστορία!

Ανώνυμος είπε...

Ο Άγιος Παϊσιος ονομάζει τον διάβολο "Ταγκαλάκι" . Ξέρει κανένας τίποτε περισσότερο εδώ στη Φωκίδα;

Dimitris Liakopoulos είπε...

Τσελεπής είναι τίτλος ευγενούς. Αποδιδόταν στα παιδιά του σουλτάνου ή στους αρχηγούς των δερβίσιδων.